در تاريخ مشرق زمين كه مهد انسان‎های والاست كسى در ورع و تقوا و توجه عميق به پروردگار، در مقام امام زين العابدين عليه السلام نيست مگر پدران بزرگوارش كه زندگى معنوى بشر را با نور توحيد و ايمان راستين روشنى بخشيدند.  

براستى كه سرگذشت اين امام بزرگوار، تاريخ زندگانى رسول اکرم و امیرمومنان علیهما السلام و دیگر انبیا و اولیا را به خاطر مى‌آورد و از هر جهت همانند آن هاست، زيرا كه او در زهد و تقوا و توجهش به خدا همچون حضرت مسيح عيسى بن مريم و در گرفتارى و صبر و تحملش نظير حضرت ايوب و در عزم راستين و اخلاق والايش همانند رسول خدا محمد صلّى اللّه عليه و آله است.

مرورى در تعليمات عاليه و زندگانى عملى امام سجاد علیه السلام به روشنى نشان مى‌دهد كه ایشان در تمام مراحل زندگى چشم دل به سوى درگاه خدا داشتند و هر عمل و حركتى كه از ایشان سر مى‌زد صرفا به قصد تقرّب به خدا و خشنودى او بوده است، رسيدن به درگاه الهى غاية القصوايى بوده است كه تمام فعاليّت‌ها و حركات آنها را جهت داده و وحدت مى‌بخشيده است.

امام سجاد علیه السلام مثل اعلاى بندگى و كمالاتند، چنان مجذوب حق بودند و آن چنان در ياد خدا و انس با او كه هيچ چيز نمى‌توانست آنان را از اين حضور بازدارد و توجه‌شان را به خود معطوف سازد و در مقام انقطاع الى اللّه هيچ علاقه‌اى كه معارض با حب الهى باشد در وجود آنان نبود و اين درخواست قلبى ايشان بود.

امام سجّاد عليه السلام، تنها دل در گرو يک محبّت قدسى ملكوتى نهاده و از همه چيز به خاطر رسيدن به آن در گذشته، و آن حبّ الهى است، موج عشق و محبّت الهى را در تمام سخنان و مناجات‌هايش كه حاصل غايت مراتب معرفت به ذات مقدس پروردگار است، مى‌توان مشاهده كرد.

نگاهى به مناجات­‌هاى امام سجاد عليه السلام در صحيفۀ سجاديه، بيانگر اين مطلب است كه چگونه توجه و اعتماد به خدا و تلاش براى تحصيل رضا و خشنودى او در تمام مراحل و در كليه احوال هدف والايى بوده است كه لحظه‌اى مورد غفلت و فراموشى ایشان واقع نمى‌شده است. صفات نيک و برجستگي­‌هاى معنوى و روحى او بى‌شمار است و همين قدر در عظمت او بس كه در تاريخ دنيا او تنها به زين العابدين معروف گشته و جز او كسى زيبندۀ اين لقب نبوده است1.

پی نوشت:

1) تحلیلی از زندگانی امام سجاد علیه السلام، باقر شریف قرشی، مترجم: محمدرضا عطایی، جلد 1، ص 5-13